اهمیت و جایگاه ویژه مدیریت فرهنگی یکی از محورهای بحث دکتر داود ضامنی در نخستین همایش “مدیریت فرهنگ در خانواده” بود.
دکتر داود ضامنی (دانش‌آموخته دکتری مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی) در همایشی با عنوان “مدیریت فرهنگ در خانواده” که به میزبانی فرهنگسرای خانواده و در روز فرهنگ عمومی برگزار شد، با نگاهی ویژه به جایگاه رشته مدیریت فرهنگی در کشور پرداخت. وی سخنرانی خود را در این همایش با عنوان “درس‌های مدیریت فرهنگی برای استحکام بیشتر خانواده در ایران” بیان نمود. وی ابتدا به ماهیت رشته مدیریت فرهنگی پرداخت و ویژگی‌هایی را برای آن برشمرد و گفت:
ابتدا تلاش خواهم توضیح دهم دانش مدیریت فرهنگی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. سپس چند کاربرد عملی دانش مدیریت فرهنگی را برای درک بهتر مناسبات خانواده و تعمیق ارتباطات اثربخش در درون خانواده شرح خواهم داد.
تا اواسط قرن بیستم گفتمانی که در حوزه علم به عنوان گفتمان مسلط از آن یاد می‌شد، گفتمان “منفردی” از علم بود که دانش را محدود و مقید به یک حوزه خاص و رشته خاص می‌دانست. حتی ارجاعات علمی هم اغلب به درون همان علم صورت می‌گرفت و در بین کتابها، مقالات، گزارش‌های علمی، کنفرانس ها و رویدادهای علمی، کمتر ارجاعات برون‌رشته‌ای وجود داشت. اما از اواسط قرن بیستم این طبقه‌بندی از علم دستخوش تغییر شد. گفتمان “منطقه‌ای شدن دانش” سر برآورد. رویکرد رشته‌ای یا دپارتمانی، علم را به مثابه یک مِلک خصوصی در نظر می‌گرفت که به جز اصحاب همان رشته کسی صلاحیت ورود به آن رشته را نداشت. با پیچیده شدن دانش از یک سو و بوجودآمدن انبوهی از مسائل عدیده در حوزه علوم انسانی، علوم فنی و از همه مهمتر فشار تکنولوژی، دانشمندان دریافتند که زور و توان یک رشته خاص برای حل و فصل مسائل پیش‌آمده کفایت نمی‌کند. یک روانشناس نمی‌تواند بدون اتکاء به نظریه‌های زبانشناسی، تاریخ، دانش فیزیولوژی و پزشکی، هنر و معماری و … کمکی به درمان مراجعانش داشته باشد. از اینرو گرایش جدیدی در علم پا به عرصه گذاشت که به آن رویکرد بینارشته‌ای یا میان رشته‌ای (Interdisciplinary) می‌گویند.
وی سپس به توضیح رویکرد بینارشته‌ای پرداخت و گفت:
رویکرد بینارشته‌ای یعنی اینکه نهاد دانشگاه برای حل مسائل جامعه لازم است مرزهای بین دانش را کمرنگ کرده یا آنها را برداشته و اجازه دهد نتایج یک حوزه علمی به یک حوزه دیگر سرریز شود. با تلفیق چند دانش، منطقه‌های علمی شکل گرفتند. دانش دیگر محدود و منحصر به نهاد دانشگاه نیست. بلکه بخش های دیگری از جامعه نیز در ساخت و تکوین دانش جدید ایفاگر نقش های مهمی شدند. در سال 1972 ژان پیاژه روانشناس برجسته سوئیسی در انتهای یکی از مقالاتش اصطلاح فرارشته‌ای (Transdisciplinary) را بدون هیچ مقدمه ای ابداع کرد. وی اظهار کرد: فرارشته‌ای مرحله بالاتری است که در پی روابط بینارشته‌ای می‌آید. هرچند اصطلاح فرارشته ای در دهه 70 مطرح شد اما به دلیل انباشت داده در جهان (Big data) و روندهای مهمی چون: جهانی‌شدن علم، دموکراتیک‌شدن علم، رسانه‌ای شدن علم و کاربردی شدن علم در مقیاس جهانی شرایط کار در حوزه فرارشته‌ای دست کم دو دهه بعد فراهم شد.
ایشان سپس حوزه‌های مختلفی که مدیریت فرهنگی با آنها قرابت تنگاتنگی دارد را برشمرد و عنوان داشت:
با گسترش سازمانها در 150 سال اخیر و رویکردهای علمی که تیلور، چارلز بابیج، امرسون و هنری فایول به دانش مدیریت داشتند، متوجه شدند که برای ارتقاء کارآمدی و بهره‌وری در سازمانها، شرکت‌ها و کارخانجات لازم است از نتایج بسیاری از دانش و علوم دیگر بهره جست. شاید این ادعا که دانش مدیریت از آغاز یک دانش بیارشته‌ای بود، ادعای گزافی نباشد.
دانش مدیریت فرهنگی نیز یکی از حوزه‌های زیزمجموعه دانش مدیریت است که در سطح جهانی کمتر از 50 سال و در ایران قریب به 20 سال از عمر آن می‌گذرد. این دانش یک دانش بینارشته‌ای است که تلاش کرده در این سالها از آبشخور دانش‌های زیر بهره ببرد:
وی در پایان سخنرانی خود با اشاره به تغییرات گسترده نهاد خانواده در ایران طی سده اخیر، جمع‌بندی مطالب را خود را اینطور بیان نمود:
با تغییرات گسترده‌ای که نهاد خانواده در ایران طی 70 سال گذشته تجربه کرده، شاید بتوان گفت هیچ دانشی به اندازه دانش مدیریت فرهنگی برای آموزش خانواده، تحکیم خانواده، استحکام خانواده و پایداری خانواده نمی‌تواند کارآیی اثربخش باشد. چون همانطور که عرض شد دانش مدیریت فرهنگی دست‌کم از آبشخور 15 حوزه دانشی خودش را تغذیه می‌کند و یکی از غنی‌شده‌ترین دانش‌هایی است که در حوزه آموزش و بالنده‌کردن خانواده‌های ایرانی کارکردهای سودمندی دارد.
شایان ذکر است که این همایش به میزبان فرهنگسرای خانواده و با همکاری “جامعه مدیران فرهنگی ایران”، دانشگاه جامع علمی و کاربردی واحد 56، دانشگاه جامع علمی و کاربردی واحد فرهنگ و هنر 32، گروه آینده‌پژوهی فرهنگی و اجتماعی انجمن جامعه‌شناسی ایران و مؤسسه ادبستان زیست بوم زندگی برگزار گردید.
گزارش کامل این همایش را می‌توانید از این لینک مطالعه کنید.
نظرات کاربران