هر آنچه آمیزه‌ای از خیال، تصویر و احساس باشد، هنر نام می‌گیرد. اما جوهرِ هنر، همانا احساس است که هنرمند در قالب‌های گوناگون می‌ریزد و می‌پروراند. اگر این احساس، زاده‌ غم و اندوه باشد، آفرینشِ هنری رخ می‌نماید که هم تسکین‌دهنده‌ دل‌های دردمند است و هم مایه‌ آرامشِ جان‌های سوگوار.
از تابلوهای نقاشی تا خطوطِ سیالِ خوشنویسی، از شعرهای جانسوز تا تصاویرِ ماندگارِ سینما، از نمایش‌های آیینی تا مرثیه‌های مکتوب همه و همه می‌توانند همدلیِ هنرمندانه‌ای با سوگ باشند. اما اوجِ این بیانِ اندوه، آنجا است که آوا و نوا به یاری می‌آیند. موسیقی، که خود اوجِ تراوشِ عاطفه است، در ماتم‌ها نقشی بی‌بدیل دارد. انسانِ سوگوار ناخودآگاه به آوازها و نغمه‌های سوزناک پناه می‌برد تا با زبانِ موسیقی، غمِ خویش را فریاد کند و اندوهش را سبک‌بارتر سازد. از همین روست که موسیقی، از سپیده‌دمِ تاریخ، همنشینِ همیشگیِ بشر در سوگواری ها بوده و تا همیشه خواهد بود.
این ویژگیِ موسیقیِ سوگ، نه محدود به جغرافیاست و نه در بندِ زمان. در گوشه‌گوشه‌ ی جهان و در گذرِ قرن‌ها، ردپای این نوع موسیقی را می‌توان یافت: از «کیلی» در سرزمینِ سبزِ ایرلند تا «شوومیو» در ژاپنِ دوردست، از نواهای اندوهبارِ قبایلِ آفریقا تا مرثیه‌های کهنِ تمدن‌های شرق.
در ایرانِ عزیزمان نیز موسیقیِ سوگ، ریشه در اعماقِ تاریخ و فرهنگ دارد. با تنوعِ قومیِ چشمگیرِ این سرزمین، گونه‌گونیِ شگفت‌انگیزی در اشکالِ موسیقاییِ عزاداری پدیدار می‌شود: از سوگواری‌های حماسیِ جنوب تا نوحه‌های غمگسارِ شمال، از آیین‌های خراسانِ بزرگ تا نواهای سوزناکِ آذربایجان، از مرثیه‌خوانی‌های یزد و تهران تا آواهای جانسوزِ خطه‌ مرکز ایران. هر یک از اینها، نه فقط بیانگرِ غمی جمعی، که شناسنامه‌ ی هویتی و میراثِ فرهنگیِ هر دیار است.
اما موسیقیِ سوگ، زمانی به اوجِ معنویت و شکوه می‌رسد که دلیلِ ماتم، عظیم‌تر از هر اندوهی باشد. و چه مصیبتی جانسوزتر از شهادتِ سالارِ شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام). از همین رو موسیقیِ عاشورایی، والاترین نمونه‌ بیانِ هنریِ غم است، غمی که نه فقط شیعه، که هر آزاده‌ای را در طولِ تاریخ تحت‌تأثیر قرار داده است.
از روزِ عاشورا تا امروز، موسیقی همواره در خدمتِ زنده‌نگاه‌داشتنِ یاد و نامِ حسین(علیه‌السلام) بوده است. انبوهِ نوحه‌ها، مداحی‌ها، مرثیه‌ها و نغمه‌هایی که در سراسرِ جهان و ایران در عزای سیدالشهدا(علیه‌السلام) سر داده می‌شود، گواهِ این حقیقت است که موسیقی، زبانِ جاودانه‌ ی سوگِ حسینی است.
محرم امسال، این هنرِ متعهدانه و عاشقانه در رویدادی به نام «خیمه‌ی هنر» جلوه‌گر شد. پهنه‌ی رودکی، شاهدِ تجلیِ هنرِ عاشورایی در قالب‌های گوناگون بود، از شعر و نقاشی تا نوحه‌سرایی و آواز، از نمایش‌خوانی و نقالی تا تعزیه‌های پراحساس. این رویداد نشان داد که تا هنر و هنرمندِ ایرانی پایدار است، چهره‌ ی حماسه‌ عاشورا در قالب‌های بدیع و ماندگار هنری، جاودانه خواهد ماند.تا باد چنین بادا…