وجود انسان همیشه در معرض واردات گوناگون، حرکتی دائمی را تجربه می‌کند. این سیلان در ساحت جمعی انسان‌ها، تضاعف پیدا کرده و فرهنگ‌ها را نیز شناور می‌کند، بنابراین پویایی فرهنگ به سیلان وجودی انسان برمی‌گردد. اما پویایی و تغییر فرهنگ، آنچنان که پویایی وجودی انسان برای ما شناخته شده، شفاف نیست.

 

مطالعات فرهنگی اگرچه توصیف گر وجه پویای زندگی بوده است، ولی توجه خود را از توصیف و تفسیر فراتر نبرده و کمتر به منطق این تحول پرداخته است. علوم عقلی نیز عموماً به وجه حقی و ثبوتی عالم توجه کرده و کمتر به حرکت و دیالکتیک وجود پرداخته‌اند. علوم شرعی نیز عموماً فارغ از وجه تاریخی امور به توصیف و تجویز پرداخته‌اند. توجه به ویژگی پویای فرهنگ و وضعیت تاریخی ایران از یک سو و ضعف مطالعات نظری در سوی دیگر، پرداختن به موضوع “تغییر فرهنگی” را ضروری می‌کند.

 

دکتر محمد پورکیانی، کارشناس ارشد مدیریت راهبردی و دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی از دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، مجموعه‌ای از گفت‌وگوها پیرامون «تغییر فرهنگی» را از اساتید مختلف علوم‌انسانی جمع‌آوری، تنظیم و تدوین کرده و در قالب یک کتاب منتشر کرده است. در این کتاب، دکتر میثم سفیدخوش و دکتر مهدی ناظمی نگاهی فلسفی به موضوع داشته‌اند. دکتر عبدالحسین کلانتری و دکتر محمد رضایی و دکتر سیدحسین شهرستانی از زاویه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی در این موضوع سخن گفته‌اند. دکتر محسن لبخندق هم نگاهی از زاویه فلسفة صدرایی به موضوع داشته است. دکتر محمدحسین هاشمیان به وجه سیاست‌گذاری تغییرات فرهنگی پرداخته است. دکتر سینا کلهر نیز با مداقه در مفهوم فرهنگ، تحلیلی انسان‌شناختی از تغییر فرهنگ داشته و نهایتاً حجت‌الاسلام والمسلمین ملک‌زاده با نگاه دینی شهید صدر به موضوع نگاه کرده است. گفتگو با اساتید مذکور، ضمن اینکه مسئله‌بودگی «تغییر فرهنگی» را روشن کرده است، نقاط عزیمت برای تحلیل‌های علوم انسانی در این موضوع را نشان داده است.