بسیاری از ما در سفرهای خود و در آثار فرهنگی موجود در محل زندگی خود، نوشته‌ها، یادگاری‌ها، تخریب‌ها و سوءمدیریت در حفظ آثار فرهنگی را مشاهده کرده‌ایم. فعالان، دغدغه‌مندان، پژوهشگران و کنش‌گران این حوزه به‌صورت دائم تذکراتی در مورد حراست و نگهداری درست و شایسته از این آثار را به مسئولان گوشزد کرده‌اند.

 

البته تلاش‌هایی هم در این راستا توسط مسئولان امر صورت گرفته است، اما این اقدامات کافی‌ست؟

 

چندی قبل کلیپ زیر با عنوان «تخریب کلوت چند میلیون ساله توسط مسافرین نوروزی(کلوت‌های گردنه عشاق در استان هرمزگان)» منتشر شد.

 

 

 

اما کلوت چیست؟ کلوت‌ها عوارضی طبیعی و جغرافیایی در بیابان لوت هستند که در اثر سازو کار شگفت‌انگیز آب، باد و فرسایش زمین، پدید آمده‌اند. این تصاویر، مسلما برای هر ایرانی‌ای ناراحت کننده است؛ اما چند سؤال در اینجا مطرح می‌شود:

 

آیا حریم این محوطه‌ها توسط اداره کل میراث فرهنگی استان مشخص شده بود؟

آیا علامتی، تابلویی، مشخصه‌ای در ابتدا و انتها و در اطراف این آثار وجود داشت که مسافرین با وجود این علائم باز هم تخریب انجام دهند؟

آیا در کتب درسی و آموزشی ما از دوره پیش‌دبستانی تا دوره دانشگاهی آموزشی حفظ آثار و ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی آموزش داده شده است؟

آیا رسانه‌های آموزش‌های لازم را نسبت به این موضوع به مخاطبان ارائه داده‌اند؟

آیا مجازات متناسب با این جرایم را به همراه ضمانت اجرای آن در قانون تعبیه شده است؟

 

و سؤال‌های بی‌شمار دیگر.

 

در ماده ۵۵۸ از فصل نهم قانون مجازات اسلامی، با عنوان “تخریب اموال تاریخی فرهنگی” نسبت به مجازات تخریب آثار فرهنگی آمده است:

 

 

آیا اکتفا به این تک ماده قانونی  برای چنین امری کافی‌ست؟

آیا چنین مجازاتی -حبس یک الی ده ساله- ضمانت اجرای لازم برای تخریب آثار فرهنگی که هر کدام سرمایه‌های مهم فرهنگی کشور محسوب می‌شوند، است؟!

آیا قانون‌گذار با ذهنیت فرهنگی و آشنایی با ارزش سرمایه‌های فرهنگی چنین مجازاتی را وضع کرده یا بر ملاک‌های دیگری داشته است؟! (چراکه در حوزه فرهنگ تخریب یک اثر فرهنگی آسیبی جبران‌ناپذیر به سرمایه‌های فرهنگی کشور وارد می‌کند)

آیا از نظر قانون‌گذار برای اِهمال و تسامح مسئولان، مدیران، مجریان میراث فرهنگی نباید قانونی وضع شود؟!

 

فعالان و تصمیم‌گیران تقنینی کشور می‌بایست با نگاه و رویکردی فرهنگی مبادرت به تدوین، تصویب و ابلاغ قوانین در حوزه فرهنگ نمایند.